 |
| စစ္ေတြက ဒုကၡသည္ စခန္းတခု ျမင္ကြင္း။ |
ဒါ့အျပင္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔ အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ျငင္းပယ္တဲ့ အတြက္ အစုိးရေတြက က်ဴးလြန္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကုိ စုံစမ္း စစ္ေဆးေနတာေတြ ပေပ်ာက္သြားမွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ တျခားအဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြကုိလည္း ရည္ညႊန္းၿပီး ဂ်ီနီဗာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ညီလာခံ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး အႀကီးအကဲက အဂၤါေန႔မွာ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြ အေနနဲ႔ ေကာင္စီရဲ႕လုပ္ထုံး လုပ္နည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အျပည့္အ၀ တာ၀န္ရွိၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔နဲ႔ ေထာက္ခံ အားေပးဖုိ႔ အျမင့္ဆုံး စံႏႈန္းေတြကုိ ေစာင့္ထိန္းကာ ေကာင္စီနဲ႔ အျပည့္အ၀ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရမယ္လုိ႔ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ ေကာင္စီအသစ္ မတည္ ခဲ့စဥ္က ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ တုိက္တြန္းခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein ေျပာပါတယ္။
ဒါ႔ေၾကာင့္ ေကာင္စီနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေတြကုိ ေထာက္ျပ ေ၀ဖန္တာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္္လုိ႔ အခုလုိ ေျပာၾကားသြားပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢ စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴးကို ႏိုင္ငံအတြင္း လာေရာက္ခြင့္ ေပးခဲ့ေပမယ့္ သူသြားေရာက္ ခ်င္တယ္လို႔ ေမတၱာရပ္ခံ ခဲ့တဲ့ ေဒသေတြကို သြားေရာက္ခြင့္ မရခဲ့ပါဘူး ။ ခုလို ကန္႔သတ္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္း ရွင္းလင္းခ်က္ေတြကလည္း ေရွ႕ေနာက္မညီ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မၾကာေသးမီက ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ အခ်က္လက္ ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔နဲ႔ အျပည့္အဝ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကို က်ေနာ္ တုိက္တြန္းပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူ႔အခြင့္ေရး က်ဴးလြန္ခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြ ဆုိးရြားလြန္းစြာ ျဖစ္ပြားေန တယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆထားတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ကို လြတ္လပ္စြာ အျပည့္အဝ သြားေရာက္ခြင့္ ျပဳဖို႔ တုိက္တြန္း ပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ေအာက္တိုဘာ ၉ ရက္ေန႔ ေနာက္ပိုင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚ ျမန္မာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ ေတြက လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တယ္ ဆုိတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကုလသမဂၢက စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ ေစလႊတ္ဖုိ႔ အီးယူ - ဥေရာပသမဂၢက ကမကထျပဳ တင္သြင္းတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အဆုိျပဳခ်က္ကုိ မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳရာမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူၿပီး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရသူေတြ အတြက္ တရားနည္းလမ္း တက် ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိင္ငံတကာ ကၽြမ္းက်င္သူ ပုဂၢိဳလ္ ၃ ေယာက္ ပါ၀င္တဲ့ ဒီအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းလုိက္တဲ့ အေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လုိက္ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရ ဘက္ကေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သေဘာမတူတဲ့ အတြက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္တဲ့ အေၾကာင္းကို အဲဒီ အခ်ိန္ကတည္းက အတိအလင္း ေျပာဆိုခဲ့ျပီး ျဖစ္သလုိ၊ အခုလည္း ဒီအတိုင္းပဲ ဆက္လက္ ရပ္တည္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာသမၼတ႐ံုး ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက ေမလ ၃၀ ရက္ေန႔မွာ ေျပာပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ၊ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴး Yanghee Lee အပါအ၀င္ ကုလသမဂၢ အထူးစုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴး (၃) ဦး ၿခိမ္းေျခာက္ ခံေနရတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ လုံး၀ လက္မခံႏုိင္ေၾကာင္းနဲ႔ အေရးယူႏုိင္ေရး နည္းလမ္းရွာဖုိ႔ကုိလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီးက တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။
“ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး ၃ ဦးတုိ႔ဟာမၾကာေသးမီက ေစာ္ကားထိပါးရာ ေရာက္တဲ့ လႈပ္႐ွားမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရၿပီး တခ်ဳိ႕ဆို အၾကမ္းဖက္မႈ လႈ႔ံေဆာ္တာမ်ဳိး ကိုေတာင္ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉးရယ္၊ ဖိလစ္ပုိင္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဥပေဒမဲ့ ကြက္မ်က္မႈမ်ား ဆုိင္ရာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉးရယ္၊ အီရန္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး တုိ႔ပဲျဖစ္ၾက ပါတယ္။ ဒီလုိ လုပ္ရပ္မ်ဳိးကို လုံးဝ လက္မခံႏုိင္ပါဘူး ။ ဒီလိုမ်ဳိး လႈပ္႐ွားမႈေတြကို ဟန္႔တားႏို္င္ဖို႔ နည္းလမ္းေတြ ခ်မွတ္ထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ လည္းပဲ ေကာင္စီအေနနဲ႔ ဘယ္လုိ အေရးယူေဆာင္ရြက္မယ္ ဆုိတာကို စဥ္းစားဖို႔ က်ေနာ္တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။”
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရာမွာ အင္ဒုိနီးရွား၊ အီဂ်စ္၊ နီေပါ၊ ဗင္နီဇြဲလားနဲ႔ ဖိလစ္ပုိင္ ႏုိင္ငံတုိ႔ကလည္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိခဲ့တာကုိ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Zeid Ra’ad al-Hussein ေ၀ဖန္ခဲ့ၿပီး ၊ Uzbekistan ၊ Armenia ၊ အီသီယုိးပီးယား၊ မုိဇမ္းဘစ္ စတဲ့ႏုိင္ငံေတြက ကုလသမဂၢ အမႈထမ္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ တုိးတက္လာတဲ့ အေျခအေနေတြအတြက္ သူ႔အေနနဲ႔ အားရမိတဲ့ အေၾကာင္းလည္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ကိုေဇာ္ဝင္းလွဳိင္
https://burmese.voanews.com